DOKKUM ,,Catastrofaal” en ,,zorgelijk”, zo reageren wethouder Jouke Douwe de Vries van Noardeast-Fryslân en energiecoach Robertino van As op het nieuws dat er volgend jaar mogelijk geen energietoeslag wordt uitgekeerd aan minima.

Het verdwijnen van de energietoeslag, maar ook de zorgtoeslag per 2024 wordt gemeld door ingewijden in Den Haag. In het kabinet is overeenstemming over de begroting van volgend jaar die op Prinsjesdag wordt gepresenteerd. Minister van Financiën Sigrid Kaag heeft al laten weten dat de tijd van gratis geld en vanzelfsprekende compensaties voorbij is.

In 2022 en 2023 kregen huishoudens met een inkomen rond het sociaal minimum een energietoeslag van 1300 euro uitgekeerd om de stijgende energiekosten te kunnen betalen. Gemeenten betaalden de energietoeslag de afgelopen jaren uit aan inwoners met een inkomen tot 120 procent van het sociaal minimum. Veel Friese gemeenten legden zelf geld bij en breidden dit uit tot maximaal 150 procent van het minimuminkomen, zodat meer mensen konden profiteren van de regeling.

Energiearmoede

,,In Noardeast-Fryslân is veel gebruik gemaakt van de energietoeslag”, zegt wethouder Jouke Douwe de Vries. In zijn gemeente hebben inwoners tot 130 procent van het minimuminkomen recht op toeslag. In Noardeast-Fryslân heeft een op de tien inwoners te maken met energiearmoede, bleek begin dit jaar uit een onderzoek van TNO. In Dantumadiel en Achtkarspelen ligt dit percentage ook zo hoog. Landelijk heeft 7,9 procent te maken met energiearmoede. Volgens De Vries toont de grote animo voor energiebesparende maatregelen aan dat de behoefte aan hulp op dit vlak nog steeds heel groot is.

,,Ik voorspel dat de energietarieven volgend jaar weer gaan stijgen en ik denk dat veel mensen in de problemen komen als ze geen financiële steun meer krijgen. Dus als de energietoeslag inderdaad verdwijnt, dan zie ik dat met grote zorgen tegemoet.”

In Leeuwarden is ook veel energiearmoede (9,7 procent). Robertino van As is energiecoach in Leeuwarden en noemt het afschaffen van de energietoeslag ,,catastrofaal”. ,,Zonder die toeslag gaat de kachel in veel huizen deze winter helemaal niet aan.” Als energiecoach bezoekt Van As dagelijks inwoners voor energiebesparende hulp. ,,Dat zit hem vooral in bewustwording, want geld voor de aanschaf van zonnepanelen of warmtepompen hebben veel huishoudens niet. Wat we wel kunnen doen is de gloeilampen vervangen voor led en benadrukken hoeveel het al scheelt als je het licht achter je uit zet.”

Energiebesparende maatregelen helpen, maar de beloning krijgen mensen pas aan het einde van het jaar als ze, als het goed is, geld terugkrijgen van de energieleverancier. ,,De toeslag zorgde juist meteen voor verlichting”, zag Van As. ,,Daardoor hoefden mensen niet naar de voedselbank en belanden mensen niet direct in financiële problemen. Ik ben dus erg bang voor de gevolgen.”

Warme Kamers

Het Leger des Heils had afgelopen winter op meerdere plekken in Fryslân warme kamers. Of die ook deze winter weer opengaan, is nog niet bekend. In een schriftelijke reactie laat het Leger des heils weten ‘te vrezen voor negatieve effecten voor de kwetsbaarste doelgroepen. We roepen het kabinet op om structureel iets aan de inkomenspositie van de allerarmsten te doen.’

Ook Vereniging Eigen Huis waarschuwt voor de gevolgen. „Zonder nieuwe overheidsmaatregelen wordt de energierekening voor mensen die het financieel moeilijk hebben al snel onbetaalbaar. Daarbij horen ook huiseigenaren met een klein inkomen die geen geld hebben om hun woning energiezuiniger te maken,” zegt Cindy Kremer, algemeen directeur van Vereniging Eigen Huis.

Bron: Friesch Dagblad, Marianne Velsink

Foto: Een warme kamer van het Leger des Heils in Drachten, december 2022. Fotograaf: Rens Hooyenga