Trouw, 23 mei 2006

Een debatpartij waarin debat niet mag

 

CDA

door Jouke Douwe de Vries c.s.

Het CDA wil graag een debatpartij zijn, maar over de hypotheekrenteaftrek willen de meesten niet praten. Het is jammer dat het de partij ontbreekt aan lef om open en zonder taboes heikele punten aan te snijden.

Hypotheekrenteaftrek. Het CDA wil er niets van weten, zo maakte Jan Peter Balkenende afgelopen zaterdag duidelijk tijdens het partijcongres. Sterker nog, het CDA wil er niet eens over discussiëren. Dat was het enige wat het CDJA en de CDA-Basisgroep Sociale Zekerheid met hun motie wilden bereiken.

Binnen het CDA mag dus niet gepraat worden over hypotheekrenteaftrek. Daarin stond het lid uit Capelle aan de IJssel, zoals Balkenende zich presenteerde achter de interruptiemicrofoon, niet alleen. Ruim twee derde van de aanwezigen schaarde zich bij de stemming achter de premier. En dat binnen een democratische partij als het CDA. Het debat is monddood gemaakt.

De premier riep op niet in te stemmen met de motie, omdat het ‘politiek verkeerd uitgelegd’ zou kunnen worden. Kiezers zouden steun aan de motie kunnen opvatten, als ‘het CDA wil morrelen aan de hypotheekrenteaftrek’ en dat wil de premier voorkomen. Maar als dat de leidraad wordt voor het politiek handelen van het CDA, waarom hebben wij dan nog uitgangspunten?

Vanuit het oogpunt solidariteit is er immers alles voor te zeggen, om op zijn minst alle mogelijkheden, voors en tegens van een beperking van de hypotheekrenteaftrek te onderzoeken. De huizenprijzen rijzen de pan uit en huizen zijn onbetaalbaar voor starters. Bovendien, als wij ons bij ieder onderwerp eerst moeten afvragen of het geen zetelverlies kan opleveren, dan is dat de doodsteek voor het democratisch debat.

Het was overigens Jan Peter Balkenende zelf die vier jaar geleden zei, dat er in de huidige regeerperiode niet getornd zou worden aan de hypotheekrenteaftrek, maar dat daarna het debat geopend zou worden.

Bemoedigend was dat 25 procent van de aanwezigen wel instemde met de motie. Er is dus wel behoefte om over de hypotheekrenteaftrek te praten. De afgelopen jaren is daar ook constant aandacht voor gevraagd vanuit verschillende geledingen binnen het CDA. Zo riep één van de aanwezigen op om het langs de geleidelijke weg af te schaffen, bijvoorbeeld uitgespreid over een periode van 30 jaar. Een ander wilde de hypotheekrenteaftrek boven een bepaald bedrag afschaffen.

We zullen de uitkomst van de discussie nooit weten, want deze zal niet gevoerd worden. De herkozen partijvoorzitter Marja van Bijsterveldt zei wel toe dat het meegenomen zou worden bij het schrijven van het verkiezingsprogramma. Net of dat gelijk staat aan een breed debat binnen de partij. Bovendien kun je je afvragen of de groep deskundigen die dat schrijft, een goede afspiegeling is van de CDA-achterban.

Het signaal dat het partijcongres wel durfde af te geven, is dat mensen die geen of nauwelijks baat hebben bij hypotheekrenteaftrek, niet op steun hoeven te rekenen van het huidige alweer op het pluche gerichte CDA. Het CDA wil de hypotheekrenteaftrek gebruiken als verkiezingsinstrument. En dat lijkt sterk in tegenspraak met de uitspraak van Balkenende dat het CDA vanaf heden juist een eigen verhaal dient te houden, los van welke partij dan ook.

Jammer dat een volks- en debatpartij, zoals het CDA zichzelf graag ziet, niet het lef heeft om open en zonder taboes te discussiëren. Dit is in korte tijd de tweede keer dat het CDA een discussievraagstuk als ongewenst afdoet. Onlangs heeft Nieuw Collectief de partijvoorzitter aangeboden om op huiskamerniveau de lokale discussie te organiseren over de sociale koers van het CDA; nadat hierover ook persoonlijk met premier Balkenende was gesproken tijdens zijn bezoek aan Leeuwarden. Het aanbod werd echter doorverwezen naar de provinciale afdeling, waarmee ook deze mogelijkheid tot een breed debat in de kiem werd gesmoord.

Jouke Douwe de Vries en Johannes Goossen zijn lid van Nieuw Collectief, een nieuwe sociale beweging binnen het CDA. Ze zijn beiden actief kaderlid van het CDA op gemeentelijk en provinciaal niveau.