Nederlands Dagblad, 4 oktober 2005

CDA is doof voor signaal uit kerken

door Nico Visser, Johannes Goossen en Jouke Douwe de Vries

Het CDA blijft doof voor signalen, onder meer uit de kerken, dat velen in onze samenleving niet voor zichzelf kunnen opkomen, zoals het kabinet veronderstelt. De beweging Nieuw Collectief wil het gesprek hierover op gang brengen.

Op prinsjesdag presenteerde het Kabinet de gezoete plannen voor het komende jaar. Met de zure conclusie dat mensen aan de onderkant van de samenleving opnieuw geen koopkrachtverbetering ondervinden. Dit staat in schril contrast met het rapport ‘Armoede in Nederland’, waarin de kerken de noodklok luiden. Maar het gaat aan dovemansoren voorbij, gelet op de inbreng van het CDA in dit kabinet.

Volgens het kabinet hebben de hogere en middeninkomens de afgelopen jaren immers de zwaarste tol moeten betalen. Dus dienen die ook meteen te profiteren van een meer gunstige periode. Alsof de mensen op of rond het minimum niet al een reeks van jaren aan den lijve ondervinden hoe het is om jaarlijks minder te kunnen besteden. En wat doet het CDA? Het roept dat de middeninkomens gespaard moeten blijven. Mooie verkiezingsretoriek, maar weinig christelijk-sociaal!

De zorg voor wees, weduwe en vreemdeling is een bijbels beginsel en dat behoort dan ook uitgangspunt te zijn voor christelijk sociale politiek. Maar als je kijkt naar de huidige kabinetsplannen, dan valt op dat juist diegenen die zorg nodig hebben, de kansarmen van vandaag, er bekaaid vanaf komen. Dit in tegenstelling tot het bezittende volksdeel. Er wordt immers met geen woord gerept over een beperking van de hypotheekaftrek en het kabinet durft al helemaal niet te wijzen naar de auto.

Binnen de kerken waait echter een geheel andere wind. Diakenen merken nu al dat ouderen de voorlichting over de nieuwe zorgverzekering hebben weggegooid. Ze zijn toch al verzekerd! Dit kabinet, en blijkbaar dus ook het CDA, gaat uit van de mondige geëmancipeerde en verantwoordelijke burger. Dat dit niet van toepassing is op ongeveer een vijfde deel van de bevolking, daar heeft het geen boodschap aan.

Vraag het de diakenen, mensen van de caritas, lees het armoedeonderzoek van de Protestantse Kerk in Nederland en dan weet je dat velen niet toekomen aan de voorzieningen waar ze recht op hebben. 27 procent van de mensen vraagt bijvoorbeeld geen huursubsidie aan, terwijl dit hun wel toekomt. En ook het formulier voor belastingteruggave wordt door velen niet ingevuld. Veel mensen zijn ook niet in staat om deze zaken aan te vragen: tien procent van de Nederlanders is functioneel analfabeet, laat staan dat men zich door de ambtelijke, bureaucratische rijstebrijberg heen kan worstelen. Zelfs de gemeentelijke overheid vraagt soms hulp van de kerken om de armen op het spoor te komen. Hoezo de overheid hoedster van de zwakken en kansarmen?

Onrust groeit
Onder de trouwe kiezers van het CDA wordt het ondertussen onrustig. Niet alleen door het armoederapport als teken van falend overheidsbeleid, maar ook door de voor iedereen zichtbare signalen van het toenemende aantal voedselbanken en wachtlijsten bij de schuldhulpverlening. En wat te denken van de nieuwe huur- en zorgtoeslag. Deze moet wel eerst weer aangevraagd worden…

In juli vond een gesprek plaats tussen de top van de Protestantse Kerk en minister De Geus over het rapport ‘Armoede in Nederland’ (het onderzoek naar financiële hulpverlening door diaconieën). De minister erkende een toenemend probleem, maar zag geen rol weggelegd voor de rijksoverheid. Volgens hem hebben de gemeenten voldoende middelen voor handen om deze problemen aan te pakken. En vervolgens blijft het doodstil.

Juist de partij waar iedereen (althans het brede maatschappelijke middenveld) van verwacht dat het kerken als bondgenoten ziet, liet verder niets meer van zich horen. Sterker nog, de eigen verantwoordelijkheid van iedereen wordt door het kabinet, en dus ook door het CDA, gewoon nog eens benadrukt door nieuwe wetten zoals de Wet Maatschappelijke Ondersteuning.

Van het CDA verwachten we allereerst dat de partij standpunten inneemt die stroken met het Program van Uitgangspunten, en dus met de christelijk-sociale traditie. Het CDA moet beseffen dat ze spreekbuis is van alle afdelingen en met name het ledencongres. En dat is beslist wat anders dan tegen het kabinet aanschurken. Het CDA is immers een volkspartij en dat vraagt een open houding naar de praktijk van alle dag. Laat het CDA in gesprek gaan met ouderenbonden, cliëntenorganisaties en de kerken en van hen horen wat werkelijk nodig is om iedereen tot zijn of haar recht te laten komen.

In beweging
Het wordt tijd dat de achterban in beweging komt en het CDA opnieuw bepaalt bij wat het vanaf zijn ontstaan heeft willen zijn: een partij die solidariteit en het opkomen voor hen die geen mond hebben, hoog in het vaandel heeft staan.

Onder de naam van Nieuw Collectief wil een groeiend aantal mensen van binnen en buiten het CDA hierin het voortouw nemen. Het is tijd voor een nieuw elan, tijd voor een nieuwe christelijk-sociale beweging, waarbij de discussies aan de basis plaatsvinden. Want de zoetjes waarmee het CDA de problemen momenteel te lijf wil gaan, gaan voorbij aan de zure werkelijkheid.

Nico Visser, Johannes Goossen en Jouke Douwe de Vries zijn alledrie lid van de stuurgroep van het Nieuw Collectief (de nieuwe christelijk-sociale beweging binnen het CDA).