Is dit de verbinding onderwijs en zorg die we willen? Dit was het onderwerp van gesprek in de bijeenkomst van donderdag 27 oktober van Jouke Douwe de Vries, wethouder Sociaal Domein, Welzijn, Onderwijs en Financiën van de gemeente Noardeast-Fryslân en ambassadeur van Met Andere Ogen. Tijdens de bijeenkomst was er een diverse groep aanwezig vanuit onder andere het Speciaal Onderwijs, Integrale Kindcentra, Jeugdhulpaanbieders, gemeenten, ministerie VWS en zelfs vanuit een lectoraat. Deze verschillende perspectieven leidden tot interessante inzichten.

De financiering rondom netwerken blijft een knelpunt. Ouders, huisartsen/praktijkondersteuners, jeugdhulpaanbieders, leerlingenvervoer, gebiedsteammedewerkers, jongerenwerk en leerplichtambtenaren zijn belangrijke samenwerkingspartners. En Opgroeien in en Kansrijke Omgeving (OKO) wordt gezien als kans om de netwerken voor onderwijs en zorg door te ontwikkelen naar meer preventieve netwerken.

Meer ondersteuning op school

Op 7 september deed Jouke Douwe de Vries zijn betoog in de nieuwsbrief van MAO over veel meer ondersteuning op school organiseren. Naar aanleiding van zijn wetenschappelijk onderzoek naar netwerken voor onderwijs en zorg, vraagt hij zich af of je nog meer partijen bij de samenwerking moet betrekken, zoals GGD, jeugd- en jongerenwerk of organisaties voor muziek, sport en cultuur. Bij zijn betoog deed hij een oproep aan het netwerk om hierover in gesprek te gaan. Dit gesprek vond plaats op donderdag 27 oktober en in dit artikel geven we een terugkoppeling over de uitkomsten van het gesprek.

Financiering en verschil in schaalgrootte blijft een knelpunt

In het eerste deel van de bijeenkomst deelde Jouke Douwe de Vries de belangrijkste inzichten en aanbevelingen uit zijn masteronderzoek naar netwerken onderwijs en zorg.

De aanbevelingen waren:

1. Zorg voor voldoende financiële middelen (NPO-gelden);
2. Resultaatverwachtingen: zorg voor win-win voor alle partijen;
3. Zorg bij start voor nulmeting en monitor daarna voortdurend;
4. Wees als wethouder hands-on betrokken op schoolniveau (combinatie portefeuilles jeugdzorg en onderwijs);
5. Het moet duidelijk zijn welke partij the lead neemt;
6. Onderlinge afhankelijkheid: zet in op vorming IKC’s;
7. Heb voortdurend aandacht voor verbinding van partijen aan het samenwerkingsproces: Voorkom verwijdering/onmin, doordat partij minder (financieel) bijdraagt en/of minder gewin haalt uit de samenwerking;
8. Verbind meer partijen aan de samenwerking.

Hierna zijn de deelnemers met Jouke Douwe in gesprek gegaan over de praktische realisatie van de adviezen en zijn huidige werkpraktijk in de gemeente Noardeast-Fryslân. De deelnemers stelden vragen zoals: ‘welke partijen zijn er allemaal betrokken? Welke rol hebben de samenwerkingsverbanden passend onderwijs? Is het speciaal onderwijs ook betrokken en met hoeveel gemeenten hebben zij te maken? Hoe is de financiering geregeld? Waar beleg je de regierol?’ Uit deze vragen bleek dat er voornamelijk rondom de financiering en het verschil in schaalgrootte bij veel van de deelnemers nog een knelpunt ligt. Jouke Douwe lichtte toe hoe de financiering in zijn regio is geregeld: en hoe je meer mandaat in de uitvoering kunt regelen: ‘Wij werken als gemeente nauw samen met de samenwerkingsverbanden en de scholen en in de onderwijs-zorgprojecten die we zijn gestart, betalen alle drie partijen mee. We putten daarbij incidenteel uit de NPO-gelden die we als gemeente hebben gekregen en die we in samenspraak met de scholen voor dit doel hebben ingezet. We merken dat er nu ook projecten zijn die vragen om structurele financiering en daarbij zetten we reguliere jeugdzorgmiddelen in. Soms wordt gedacht dat dat niet mag, maar het is vervangend voor individuele specialistische hulp, dus dat hoeft geen knelpunt te zijn.’ Natalie Jonkers van WVS, deelnemer aan het gesprek, bevestigt dit.

MAO verkent of ze iets kan aanbieden in praktische voorbeelden rondom financiering en convenanten om deze knelpunten aan te pakken.

Welke samenwerkingspartijen zijn nodig?

Vervolgens werd er dieper ingegaan op advies 8: verbind meer partijen aan de samenwerking. Jouke Douwe lichtte toe dat bij alle netwerken uit zijn onderzoek er door de gemeente wordt samengewerkt met één of meerdere scholen en soms ook met de kinderopvang; al dan niet binnen een IKC. Maar dat hij zich hierbij afvraagt: is dat voldoende om zorg op school te organiseren? Zijn er niet meer samenwerkingspartners nodig? Wat is er nodig als je meer richting preventie wil? De deelnemers zien de volgende partijen als belangrijke partners in de netwerken: huisartsen/praktijkondersteuners, jeugdhulpaanbieders, leerlingenvervoer, gebiedsteammedewerkers, jongerenwerk en leerplichtambtenaren.

Ouders als belangrijke partner

Daarnaast wordt het belang van ouders betrekken benoemd. Niet alleen als expert van hun kind maar ook als doelgroep. De overtuiging is dat veel uitdagingen bij het kind kunnen worden aangepakt door ondersteuning te bieden aan de ouders. De deelnemers geven mooie voorbeelden van hoe dit kan worden vormgegeven:

‘Er is een gebiedsteammedewerker in de school waar ouders laagdrempelig terecht kunnen met schoolvragen.’

‘We werken systemisch met ouders in de school.’

‘In de kinderopvang proberen we al hulpvragen van ouders te adresseren.’

Preventieve netwerken

Tot slot is er gesproken over hoe preventieve netwerken eruit moeten zien. Hierbij kwam Opgroeien in en Kansrijke Omgeving (OKO)/het IJslandse preventiemodel ter sprake. OKO is een community aanpak waar lokale partners bij betrokken worden, die een bijdrage leveren aan opvoeden en opgroeien van jongeren. Hierbij wordt er gewerkt aan het terugdringen van het gebruik van alcohol, drugs en roken onder jongeren en aan het verbeteren van hun welbevinden. In de bijeenkomst werd dit benoemd als kans om het breder te trekken en daarmee de netwerken rondom onderwijs en zorg door te ontwikkelen naar netwerken waarin preventief de kansen van alle kinderen worden vergroot. MAO zal contact zoeken met OKO om te kijken hoe we elkaar kunnen versterken.

Wil je meer lezen over het onderzoek ‘het geld, het gewin en de wethouder’ van Jouke Douwe de Vries? Klik dan hier. 

Bron Aanpak Met Andere Ogen: https://www.aanpakmetandereogen.nl/nieuws/385/is-dit-de-verbinding-onderwijs-en-zorg-die-we-willen